Καλοκαίρι χωρίς ζάχαρη

Οι αγρότες εγκαταλείπουν μαζικά ως ασύμφορη την καλλιέργεια τεύτλων. Στα σενάρια για λουκέτο της ΕΒΖ αποδίδεται μέρος της ευθύνης για το ενδεχόμενο να στερέψει η αγορά.

Ισχυρό είναι το ενδεχόμενο η ελληνική αγορά να στερέψει από ζάχαρη τους καλοκαιρινούς μήνες, κάτι που, αν αφήσουμε να συμβεί, θα αποδειχθεί καταστροφικό για τους κλάδους της ζαχαροπλαστικής, των αρτοσκευασμάτων και της κομποστοποιίας.

Παράλληλα οι εξελίξεις στον αγροτικό τομέα εντείνουν την ανησυχία ότι η χώρα μας στα προσεχή χρόνια θα καλύπτει τις ανάγκες της σε ζάχαρη αποκλειστικά από τις εισαγωγές του προϊόντος, χάνοντας ακόμη μία παραγωγική διαδικασία και θέσεις εργασίας στην πληγωμένη από τα υψηλά ποσοστά ανεργίας Βόρεια Ελλάδα.

Η χώρα μας βάσει της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής μπορεί να παράγει ετησίως περίπου 160.000 τόνους ζάχαρης, ενώ καλύπτει τις επιπλέον ανάγκες της, που φτάνουν τους 320 τόνους, από εισαγωγές. Φέτος όμως είναι αμφίβολο αν θα μπορέσει να βρει τις απαιτούμενες ποσότητες από τρίτες χώρες. Η παγκόσμια παραγωγή ζάχαρης είναι αισθητά μειωμένη, διότι περιορίστηκε η πρώτη ύλη και ήδη η κρυστάλλινη άσπρη γλυκαντική ουσία είναι δυσεύρετη. Οι φυτείες με τα ζαχαροκάλαμα δεν ήταν αποδοτικές εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων στην Ινδία (ξηρασία), τη Βραζιλία (όξινη βροχή) και την Αυστραλία (μεγάλες πλημμύρες), χώρες που έχουν τεράστιο μερίδιο στην παγκόσμια παραγωγή. Ενδεικτική της παγκόσμιας κατάστασης είναι η πρόταση που έκαναν οι Βρετανοί στην Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης να τους μεταπωλήσει μερικές δεκάδες τόνους ζάχαρης που τους εισαγάγαμε από τη χώρα τους και μάλιστα σε τιμή πολύ μεγαλύτερη από εκείνη στην οποία αγόρασε η ΕΒΖ ανά τόνο. Αυτό σημαίνει ότι, όταν θα αναζητήσουμε ζάχαρη στις ξένες αγορές, θα την πληρώσουμε σε πολύ πιο τσουχτερές τιμές.

Αλλού “πυρετός”, αλλού “υποθερμία”… Πριν από περίπου έναν μήνα μεγάλα ξένα μέσα ενημέρωσης έκαναν λόγο για “τον πυρετό της ζάχαρης” που έχει χτυπήσει τις χώρες της BRIC ((Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα), καθώς η τιμή του προϊόντος έχει φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 30 χρόνων. Το BBC επισήμανε ότι “ενδεχόμενη συνέχιση της παραμονής της τιμής της ζάχαρης στα ύψη εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε δραματική αύξηση των καλλιεργητών ζαχαροκάλαμων, οι οποίοι θα σπεύσουν να εκμεταλλευτούν την εν λόγω ‘έκρηξη’: Ήδη αρκετοί ιδιοκτήτες καλλιεργήσιμων εκτάσεων έχουν αρχίσει να διαθέτουν εκτάσεις που προορίζονταν για καλλιέργεια πορτοκαλιών στα ζαχαροκάλαμα”. Ενώ αυτά συμβαίνουν στο εξωτερικό, στην Ελλάδα τα πράγματα είναι εντελώς αντίστροφα. Την ώρα που υπάρχει παγκόσμια έλλειψη ζάχαρης και η τιμή του προϊόντος ανεβαίνει, η ελληνική παραγωγή αναμένεται να μειωθεί έως και 50%, όχι γιατί δεν βοηθούν οι καιρικές συνθήκες, αλλά γιατί οι αγρότες εγκαταλείπουν τη συγκεκριμένη καλλιέργεια ως ασύμφορη οικονομικά… “Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί να εισαγάγουμε στην καλύτερη περίπτωση επιπλέον 80.000 τόνους ζάχαρης”, τονίζει στέλεχος της ΕΒΖ, ενώ οι εργαζόμενοι δεν κρύβουν το φόβο τους ότι σύντομα θα πέσουν οι τίτλοι τέλους για την εισηγμένη στο Χρηματιστήριο όχι μόνο εξαιτίας των διαθέσεων της ΑΤΕ, αλλά κυρίως διότι θα εξαφανιστεί η πρώτη ύλη.

Φταίνε η ΕΒΖ και τα σενάρια για λουκέτο. Συνδικαλιστές της ΕΒΖ υποστηρίζουν ότι φέτος έχουν καλλιεργηθεί μόλις 60.000 στρέμματα με τεύτλα σε Σέρρες, Ορεστιάδα και Πλατύ, όπου λειτουργούν τα τρία εναπομείναντα εργοστάσια της εταιρείας. Η διοίκηση της ΕΒΖ μιλά για περίπου 90.000, όμως σε κάθε περίπτωση ο στόχος της εταιρείας για τη σπορά 130.000 στρεμμάτων, που εξασφαλίζουν και την εύρυθμη λειτουργία της βιομηχανίας, αποδείχθηκε άπιαστο όνειρο. Ο πρόεδρος της ομοσπονδίας εργαζομένων της ΕΒΖ Μανώλης Λαγογιάννης επιρρίπτει μεγάλες ευθύνες στη σημερινή διοίκηση για τη συρρίκνωση της παραγωγής τεύτλων, ενώ οι εργαζόμενοι είναι πεπεισμένοι ότι βρίσκεται σε εξέλιξη σχέδιο απαξίωσης της εταιρείας, προκειμένου να ξεπουληθεί από την ΑΤΕ. Όπως δήλωσε ο κ. Λαγογιάννης, “αν έδιναν κάποιο μπόνους, έστω 1 ευρώ ανά τόνο, στους αγρότες ή αν διατηρούσαν τα κίνητρα του 2009, θα κατάφερναν να συγκρατήσουν την παραγωγή τουλάχιστον στα επίπεδα των αμέσως προηγούμενων ετών, διότι οι τευτλοκαλλιεργητές θα επένδυαν στην είσοδό τους, από το 2012, στο καθεστώς ολοκληρωμένης διαχείρισης, κάτι που θα καταστήσει πιο προσοδοφόρα την καλλιέργεια, αφού θα λαμβάνουν περίπου 55 ευρώ ανά στρέμμα”. Ο ίδιος καλεί τους αγρότες να επιμείνουν στην παραγωγή τεύτλων, ενώ επισημαίνει ότι αντικίνητρα για τους τευτλοπαραγωγούς αποτέλεσαν και η ανακοίνωση της ΑΤΕ ότι θα βγάλει στο σφυρί την ΕΒΖ και τα σενάρια περί λουκέτου. “Όταν ακούει ο αγρότης ότι μπορεί να κλείσει η Ζάχαρη, γιατί να σπείρει τεύτλα; Λογικό είναι να φοβάται ότι μπορεί να του μείνουν στο χωράφι… Έτσι σπέρνει βαμβάκι ή καλαμπόκι ή ότι άλλο, γιατί ξέρει ότι σίγουρα θα πουλήσει την παραγωγή και μάλιστα σε πολύ καλύτερες τιμές από το τεύτλο”, λέει χαρακτηριστικά.

Δεν έχουν κίνητρα οι αγρότες

Ένας από τους αγρότες που άλλαξε φέτος καλλιέργεια και αντί για τεύτλα έσπειρε τα χωράφια του με βαμβάκι, ρύζι και τριφύλλι είναι ο Θεόδωρος Ασλαματζίδης. Τον ρωτήσαμε τι τον οδήγησε σε αυτήν την απόφαση και ήταν απόλυτα σαφής: “Εγώ πρόπερσι είχα 200 στρέμματα και τη χρονιά που μας πέρασε 350 στρέμματα με τεύτλα. Είδα όμως τις τιμές άλλων προϊόντων να ανεβαίνουν και αυτές του τεύτλου να παραμένουν στα ίδια επίπεδα. Χαρακτηριστικά να σας πω ότι το σιτάρι από 13 ευρώ ανά τόνο πήγε στα 23 ευρώ, το καλαμπόκι από 17 στα 26 και το βαμβάκι από 30 στα 26 ευρώ ανά τόνο. Πήγα και μίλησα με το διευθυντή της ΕΒΖ, αλλά μου είπε ότι η ΑΤΕ δεν δίνει ούτε ευρώ πάνω στην τιμή των τεύτλων. Έτσι αποφάσισα να μη σπείρω φέτος τεύτλα”. Ο ίδιος μας πληροφόρησε πως πέρυσι στην περιοχή του Λουδία καλλιεργήθηκαν 1.300 στρέμματα με τεύτλα και φέτος δεν έχει σπαρθεί ούτε ένα στρέμμα! Έκανε σαφές ότι οι αγρότες, απογοητευμένοι από τις χαμηλές τιμές που λάμβαναν από την ΕΒΖ, στρέφονται σε οικονομικά αποδοτικότερες καλλιέργειες, ενώ η διοίκηση της εταιρείας δεν κατάφερε να τους πείσει να διατηρήσουν την καλλιέργεια των τεύτλων, δίνοντας ως μόνο κίνητρο έκπτωση 20% στα φυτοφάρμακα και στο σπόρο. Έτσι πολλοί προτίμησαν να σπείρουν σιτηρά και βαμβάκι, των οποίων η τιμή τα τελευταία χρόνια έχει ανέβει αρκετά στο παγκόσμιο χρηματιστήριο των αγροτικών προϊόντων.